درباره ی الله بیشتر بدانیم
لفظ جلاله «الله»
به فارسی «خدا» ترجمه میشود و اصل آن « ال اله » بوده ، که همزه دومى در اثر کثرت استعمال حذف شده ، و بصورت الله در آمده است ، و کلمه « اله » از ماده « أله » به معناى پرستش است ، وقتى مىگویند «اله الرجل و یاله» ، معنایش این است که فلانى عبادت و پرستش کرد، ممکن هم هست از ماده «و ل ه» باشد ، که بمعناى تحیر و سرگردانى است ، و «إله» بر وزن «فِعال» به کسره فاء ، و بمعناى اسم مفعول (مالوه) است، همچنان که کتاب بمعناى مکتوب «نوشته شده» مىباشد، و اگر خدای را اله گفتهاند، چون مالوه و معبود است، و یا بخاطر آن است که عقول بشر در شناسائى او حیران و سرگردان است.
و ظاهرا کلمه «الله» در اثر غلبه استعمال عَلَم (اسم خاص) خدا شده، و گر نه قبل از نزول قرآن این کلمه بر سر زبانها دائر بود، و عرب جاهلیت نیز آن را مىشناخت، همچنان که آیه شریفه: «وَلَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَهُمْ لَیَقُولُنَّ اللَّهُ» (زخرف:87) و اگر از ایشان بپرسى چه کسى ایشان را خلق کرده.
هر آینه خواهند گفت : «الله »؛ و آیه : «فَقَالُوا هَذَا لِلَّهِ بِزَعْمِهِمْ وَهَذَا لِشُرَکَائِنَا» (انعام:136)، پس در باره قربانیان خود گفتند : این مال الله ، و این مال شرکائى که ما براى خدا داریم » ، این شناسائى را تصدیق مىکند .
از جمله ادله‌ای که دلالت مىکند بر اینکه کلمه «الله» علم و اسم خاص خدا است ، این است که خدایتعالى به تمامى اسماء حسنایش و همه افعالى که از این اسماء انتزاع و گرفته شده ، توصیف مىشود ، ولى با کلمه «الله» توصیف نمىشود ، مثلا میگوئیم الله رحمان است ، رحیم است ، ولى بعکس آن نمیگوئیم ، یعنى هرگز گفته نمیشود : که رحمان این صفت را دارد که الله است و نیز میگوئیم «رحم الله و علم الله و رزق الله ، خدا رحم کرد ، و خدا دانست ، و خدا روزى داد ، » ولى هرگز نمیگوئیم « الله الرحمن ، رحمان الله شد» ، و خلاصه ، اسم جلاله نه صفت هیچیک از اسماء حسناى خدا قرار مىگیرد ، و نه از آن چیزى به عنوان صفت براى آن اسماء گرفته میشود .
از آنجائى که وجود خداى سبحان که اله تمامى موجودات است ، خودش خلق را به سوى صفاتش هدایت مىکند ، و مىفهماند که به چه اوصاف کمالى متصف است ، لذا مىتوان گفت که کلمه «الله» بطور التزام دلالت بر همه صفات کمالى او دارد ، و صحیح است بگوئیم لفظ جلاله «الله» اسم است براى ذات واجب الوجودى که دارنده تمامى صفات کمال است ، و گر نه اگر از این تحلیل بگذریم ، خود کلمه «الله» پیش از اینکه نام خدای تعالى است ، بر هیچ چیز دیگرى دلالت ندارد ، و غیر از عنایتى که در ماده « ا ل ه » است ، هیچ عنایت دیگرى در آن بکار نرفته است .1
این کلمه در قرآن کریم 2815 مرتبه در قرآن آمده است.2
----------------------------------------------------------------
۱- تفسیر المیزان، ج 1 ص 27 و 28
2- آموزش مفاهیم قرآن ج1
منبع: المیزان، تالیف علامه سید محمد حسین طباطبایی جلد اول
