۱- اطلاعات را خرد کنید:
آیا شما یک شماره تلفن را یکجا حفظ میکنید؟ نه معمولا آن را به قطعات دو یا سه رقمی تبدیل میکنید و تکهتکه حفظش میکنید. مغز انسان اطلاعات را در قطعات کوچک بهتر به خاطر میسپارد. بنابراین با خرد کردن موارد بلند به اطلاعات کوچکتر، راحتتر میتوانید آنها را حفظ کنید.
گاهی وقتها حفظ کردن بعضی چیزها کار سختی است. من دوستی داشتم که فامیلیش «آرقند» بود. اما این اسم را نمیتوانستم حفظ کنم. کافی است در ذهنتان کمی با آن بازی کنید. آرقند؟ قند؟ آب قند؟ آهان درست شد. با ربط دادن این اسم به یک کلمه آشنا، آن را حفظ کردم.
با پیدا کردن ارتباط بین موارد جدید و موارد قبلی آشنا در ذهنتان میتوانید به راحتی آنها را به خاطر بسپارید. البته نیاز نیست که مثل من بلند فکر کنید. چون اگر دوستم بفهمد که اسمش را چگونه حفظ کردهام...!
همه میگویند که ورزش برای فلان و فلان و فلان چیز مفید است! حالا ما هم میگوییم که ورزش برای حافظه هم مفید است و قدرت حفظ کردن را بالا میبرد. از پشت کامپیوتر بلند شوید و کمی هم فعالیت بدنی کنید. قرار نیست قهرمان المپیک بشوید. هدف این است که فعالیت بدنی منظم داشته باشید.
این یکی از قدرتمندترین ابزارهای مغز است. تصور کردن یک تصویر یا صحنه روش مؤثری برای به خاطر سپردن است. بگویید که عینکتان را روی میز آشپزخانه گذاشتهاید. حالا تصور کنید که عینک آنجاست و تمام غذاهای روی میز را خورده! دفعه بعد که میخواهید جای عینک را به یاد بیاورید، مغز، آن تصویر را در ذهن دارد.
این مورد کاملا واضح است. شما نمیتوانید وقتی که تلویزیون نگاه میکنید، به خوبی مطالعه کنید و چیزی را حفظ کنید. در چنین حالتی مغز شما حالت فعال و پرسشگرانه خود را از دست میدهد و نباید روی حافظهتان حساب کنید. مشابه همین حالت، وقتی که در حال کار با کامپیوتر هستید، زیاد پیش میآید. اینکه همزمان کار کنید، مطالعه کنید، چت کنید و ... جلوی تمرکز را میگیرد و نباید انتظار عملکرد خوبی از مغز خودتان داشته باشید. بهترین حالت این است که هر زمان فقط یک کار را انجام بدهید و روی آن کاملا تمرکز کنید.
اگر میخواهید همیشه حافظه خوبی داشته باشید خواب را فراموش نکنید. کمخوابی میتواند به شدت از قدرت حافظه و تمرکز شما کم کند. ضمنا فراموش نکنید که خوابیدن در شب برای مغز نسبت به خواب در روز مفیدتر است.
این، یکی از بهترین روشهای بهبود حافظه است. اگر میخواهید موارد متعددی را حفظ کنید، کافی است که آنها را در یک مکان آشنا تصور کنید. و هر یک را در جایی قرار بدهید. بعد برای خودتان یک سفر ذهنی درست کنید و در این مکان در مسیری مشخص حرکت کنید. حال میتوانید هر یک از این وسایل را در یک جای خاص ببینید.
برای مثال شما هر روز صبح که از خانه خارج میشوید، باید تعدادی وسایل را همراهتان بردارید. (شامل دستهکلیدتان، کیف، دفترچه یادداشت، حلقه، ساعت مچی، کارت بانک) اما همیشه چیزی را فراموش میکنید. اشکالی ندارد؛ کافی است برایشان یک سفر ذهنی در کاخ حافظهتان درست کنید. با هم امتحان میکنیم:
سفر را از تختخواب که بیدار میشوید، شروع کنید. روی میزِ کنار تخت، یک دفترچه بزرگِ یادداشت را تصور کنید که آنجا قرار گرفته (وقتی آن را بزرگ و کمی متفاوت و عجیب در تخیل خود بسازید با اغراق کردن به مغز کمک میکنید تا بهتر آن را به خاطر بسپارد.)
سپس از اتاق خواب خارج شوید و به آشپزخانه بروید. آنجا درست در کنار یخچال یک دستگاه خودپرداز بانک را تصور کنید که طبق معمول کار نمیکند! وقتش است که کارتبانک را بردارید.
ذهنتان را به اتاق بعدی خانه ببرید. آنجا روی میز ساعت مچی شما قرار گرفته و کمی آنطرفتر روی شومینه حلقه است، در حالی که به خاطر حرارت آتش کاملا سرخ شده است.
در پایان در کنار چوب لباسی کنار درب خروجی خانه کیف را تصور کنید و آن را بردارید. این سفر ذهنی را چند بار با خودتان مرور کنید. بعد از این، هر روز صبح تنها طی چند ثانیه به این سفر ذهنی میروید و دیگر هیچوقت چیزی را فراموش نمیکنید. با این روش میتوانید تا دهها مورد را پشت سر هم و با نظم حفظ کنید. کاخهای حافظه انسان نامحدود هستند.
اسیدهای چرب امگا 3 یکی از مواد مهم برای بالا نگهداشتن کارایی شناختی مغز هستند. کجا یافت میشوند؟ در ماهیها به خصوص ماهیهای ساکن آبهای سرد و در مغز دانهها به خصوص گردو و روغن آن. مصرف ویتامینهای گروه B و اسید فولیک هم مغز شما را خوشحال میکند. آنها را در سبزیجات و مرکبات پیدا خواهید کرد. در طرف دیگر کشیدن سیگار و مصرف بالای الکل برای حافظه خوب نیست.
تحقیقات نشان داده که یک روش خوب یادگیری این است که به دیگران آموزش بدهید! وقتی موضوعی را برای کسی توضیح میدهید این کار به دائمی شدن آن حافظه در مغزتان کمک میکند. بنابراین بخیل نباشید و همیشه به دیگران آموزش بدهید.
وقتی یک شماره تلفن را به خاطر میسپارید یا یکی از همین روشهای گفتهشده را تمرین میکنید، نکته کلیدی تکرار کردن است. با تکرار مغز شما اطلاعات را برای همیشه در خودش نگه میدارد و در به یادآوری آنها هم مهارت پیدا میکند. تمرین این روشها هم به شما کمک میکند که هر بار از آنها راحتتر و سریعتر استفاده کنید به گونهای که پس از مدتی جز ابزارهای جداییناپذیر حافظه شما خواهند شد.