کِم سِنتر

گاه نوشت های یک دبیر

کِم سِنتر

گاه نوشت های یک دبیر

روش تهیه هالوژنها در آزمایشگاه

هالوژنها به حالت آزاد در طبیعت وجود ندارند. در واقع، واکنش‌پذیری فلوئور به اندازه‌ای زیاد است که پنبه‌نسوز، آب و تراشه‌های سیلیسیم در تماس با آن مشتعل می‌شوند و با عنصرهای گاز نجیب مانند کریپتون ، زنون ، و رادون ، که زمانی تصور می‌شد بی‌اثر باشند، ترکیبهای شیمیایی می‌دهند. 

 
کلر به طور مستقیم با تمام عنصرها بجز کربن، نیتروژن، اکسیژن و گازهای نجیب ترکیب می‌شود. در نتیجه، هالوژنها در طبیعت همواره به صورت ترکیب با فلزها یافت می‌شوند. آخرین عنصر این گروه که استاتین نام دارد، عنصری پرتوزا و بسیار ناپایدار است و در طبیعت یافت نمی‌شود و نیم عمر پایدارترین ایزوتوپ آن،‌، 8.3 ساعت است.
 

فلوئور و کلر از سایر هالوژنها فراوانترند. از ترکیبهای طبیعی فلوئور می‌توان فلوئوریت، و کریولیت،، را نام برد. متداولترین ترکیب طبیعی کلر، سدیم که در آب دریا و در معادن سنگ نمک وجود دارد. برمیدها و یدیدها به مقدار کمتری یافت می‌شوند. غلظت برمید در آب دریا حدود 70 قسمت در یک میلیون قسمت وزنی آب دریااست. با این همه، استخراج برم از آب شور باز هم از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است. 


یدید حتی از برمید کمیابتر است. آب دریا مقدار ناچیزی یدید دارد (0.05قسمت در یک میلیون قسمت وزنی)، اما جلبکهای دریایی یدید را از آب دریا گرفته،‌ در خود تغلیظ می‌کنند، به طوری که جلبک مرطوب و تازه تا 800 قسمت در یک میلیون قسمت ید را در خود ذخیره می‌کند. منبع اصلی ید، سدیم یدات،، است که در کشور شیلی یافت می‌شود و همراه با مقدار زیادی سدیم نیترات است.

ادامه مطلب ...

سیلیس

سیلیس یا اکسید سیلیسیم با فرمول شیمیایی SiO2 فراوان‌ترین ترکیب اکسیدی موجود در پوسته زمین است. سیلیس در طبیعت به‌صورت آزاد و یا به‌صورت ترکیب با سایر اکسیدها وجود دارد.

اکسید سیلیسیم (SiO2) یا سیلیس ترکیبی شیمیایی است که به صورت خالص و یا به صورت ترکیب در کانی های سیلیکاته در مجموع 90 درصد پوسته جامد زمین را تشکیل می دهند. 

 
نام سیلیس Silicon از واژه لاتین (Silicis) به معنی (flint ) سنگ سخت، سنگ آتش زنه یا سنگ چخماق گرفته شده است. سیلیس به عنوان دومین عنصر فراوان در پوسته زمین با فراوانی 25% می باشد.  


سیلیس غیرفلزی است سخت به رنگ بیرنگ تا سفید رنگ و یا خاکستری تیره با نماد Si ، عدد اتمی 14، وزن اتمی 085/28، وزن مخصوص 33/2 گرم بر سانتی متر مکعب، سختی7 در مقیاس موس، رنگه خاکه سفید، فاقد کلیواژ ، نقطه جوش 2355 درجه سانتیگراد درجه سانتی گراد و نقطه ذوب 1410 درجه سانتی گراد. 

 
سیلیس در گروه 14(IVA) جدول تناوبی به عنوان غیرفلز) Metalloids (Nonmetal بوده و در دوره 3 قرار دارد. 
 

سیلیس جزء اصلی ماسه سنگ و ماسه سیلیسی، کوارتز و کوارتزیت، بلور کریستال، تریپلی و نواکولیت، سیلیس مصنوعی و سیلیکون شیمیایی، کانی های رسی، گرانیت، سنگ چماق و دیاتومیت می باشد.
ماده معدنی سیلیس جهت تأمین نیازهای صنعتی کشور می بایست از علوم نظری، علوم مهندسی و تکنولوژیهای مختلف بخصوص تکنولوژی فرآوری بهره گیرد.

ادامه مطلب ...

نکاتی راجع به ابکاری فلزات

آبکاری فلزات (گالوانیزه کردن) Galvanizing 

گالوانیزه کردن فرآیندی است که طی آن انواع مختلفی از فراورده‌های فولادی را با فلز روی پوشش داده تا مقاومت آن‌ها را در مقابل فرسایش و زنگ‌زدگی افزایش دهد. فلز اصلی که می‌خواهیم آبکاری شود باید کاملاً تمیز باشد و زنگ‌زدگی نداشته باشد تا پوشش به خوبی روی آن بچسبد و بنابراین تمام فرآورده‌های فولادی باید چندین بار مراحلی عموماً شبیه به هم مثل تمیز کردن-آب‌کشی- خشک کردن و یا عملیات سرد و گرم‌کردن را قبل از ورود به خزینه آبکاری «گالوانیزه کردن» بگذرانند. گالوانیزه کردن به دو روش زیر انجام می‌شود:
 

الف) گالوانیزه کردن به روش حرارتی و غوطه‌ورسازی یعنی غوطه ور ساختن یا فرو بردن محصول فولاد به میان خزینه روی مذاب.
 

ب) آبکاری سرد به وسیله برق یعنی آبکاری با روی توسط جریان برق از روش حرارتی (ناپیوسته) 

برای محصولات ساخته شده از روش نوار پیوسته برای نوارهای فولادی- ورقه یا سیم استفاده می‌کنند. استفاده از روان‌سازها (ذوب‌کننده‌ها) در گالوانیزه کردن به روش نوار پیوسته تقریباً متروک شده و دیگر مورد استفاده نمی‌باشد اما این مواد برای تهیه سیم‌ها هنوز به کار می‌روند.

ادامه مطلب ...

درباره منابع المپیاد شیمی

دستورالعمل برگزاری المپیادهای مختلف و از جمله المپیاد شیمی برای سال سوم دبیرستان می باشد. به همین دلیل شما باید از پایه دروس خود را به خوبی مطالعه کرده باشید. بخصوص کتاب دوم دبیرستان نیز بسیار مهم می باشد و بهتر است مباحث مرتبط با کتاب دوم را به طور مفصل از کتب دیگر که در زیر به برخی از آنها اشاره شده است را بیشتر مطالعه کنید.
 

قابل ذکر است که:
برای شرکت در المپیاد شیمی مهترین اصل تسلط شما بر مطالب کتاب درسی است . پس از حصول این امر نوبت به کتب کمک آموزشی می‌رسد ، که منابع زیر توصیه می‌گردد : 1- کتاب‌های کار شیمی ، انتشارات فاطمی : تمامی تمرین‌های این کتاب‌ها و مطالب آن بصورت کامل حل و مطالعه شود . 2- پس از تسلط کامل بر کتب ذکر شده در شماره 1 ، مطالعه کتاب شیمی پایه ، ترجمه فروغ فرجود ، انتشارات فاطمی 3- المپیاد شیمی ، انتشارات قلم‌چی 4- کتاب المپیاد شیمی 1986 تا 1996 ، نوشته منصور عابدینی و حسین آقایی ، انتشارات فاطمی . در پایان ذکر این نکته ضروری است که در المپیاد شیمی علاوه بر مطالب تئوری ، تسلط بر مطالب آزمایشگاهی نیز مهم است ، منتهی در مرحله کشوری سعی کنید تسلط کافی بر کتب گفته شده در بالا بدست آورید .

ادامه مطلب ...

تئوری اکسایش و کاهش

فرآیند احیا (کاهش)فرایندی است که در آن یک جسم (احیا کننده) الکترون از دست می‌دهد و عدد اکسایش یک اتم کاهش می‌یابد.
مثالی از واکنشهای اکسایش و کاهش
بر این اساس ، واکنش زیر یک واکنش اکسایش و کاهش می‌باشد. چون عدد اکسایش اتم S از صفر به +4 افزایش پیدا می‌کند و می‌گوییم گوگرد اکسید شده است و عدد اکسایش اتم O از صفر به -2 کاهش پیدا کرده است و می‌گوییم اکسیژن کاهیده شده است:

S + O2 → SO2

که در آن ، در طرف اول عدد اکسیداسیون هر دو ماده صفر و در طرف دوم ، عدد اکسیداسیون گوگرد در ترکیب +4 و اکسیژن ، -2 است.

ادامه مطلب ...